Στις ΕΠΑΛξεις της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης , άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΠΟΧΗ του Κοτσιφάκη Θέμη, εκπαιδευτικού

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΚΕΙΜEΝΟ ΣΕ WORD

Στις ΕΠΑΛξεις της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης

του Κοτσιφάκη Θέμη, εκπαιδευτικού

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε, από 27/2 ως 2/3/2019, για  2^η  χρονιά η έκθεση «Το ΕΠΑ.Λ. δημιουργεί -2019», στο σταθμό του μετρό ΣΥΝΤΑΓΜΑ. H έκθεση αυτή εντάσσεται στη συνολική προσπάθεια του ΥΠΠΕΘ να αναβαθμίσει το σύστημα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Στην έκθεση συμμετείχαν με μεράκι εκατοντάδες μαθητές/μαθήτριες και εκπαιδευτικοί των ΕΠΑΛ. Παρουσιάστηκαν με ζωντανό τρόπο, μέσα από μαθητικά εκθέματα και έργα, δημιουργικά βίντεο, ενημερωτικό υλικό και εργαστηριακό εξοπλισμό, οι 9 τομείς και οι 35 ειδικότητες που λειτουργούν στα ΕΠΑΛ, καθώς και τα εμβληματικά προγράμματα του ΥΠΠΕΘ, «Μια νέα αρχή» και «Τάξη Μαθητείας».

Με αφορμή την έκθεση αυτή ας επιχειρήσουμε μια ανασκόπηση των σημαντικότερων αλλαγών στην επαγγελματική εκπαίδευση.

Τα 10 βήματα για την αναβάθμιση των επαγγελματικών λυκείων

1^ο : Επαναλειτούργησαν στα ΕΠΑΛ οι καταργημένοι το 2013 τομείς και ειδικότητες με την επαναφορά των 2.500 εκπαιδευτικών αντίστοιχων ειδικοτήτων που ήταν σε καθεστώς διαθεσιμότητας.

2^ο :  Ολοκληρώθηκε  από το 2016 ένας λεπτομερής Στρατηγικός Σχεδιασμός για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, που βασίστηκε στην ολιστική θεώρηση του συστήματος, στην αναγνώριση και ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της, στην ανάγκη συνεχούς εναρμόνισής της με τις απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, στην ανάγκη παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης στους μαθητές και στις μαθήτριες που την επιλέγουν, στην ανάγκη παροχής ασφαλών επαγγελματικών διεξόδων στους/τις αποφοίτους της, στην εμπέδωση εργασιακής ασφάλειας και στη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού οράματος για τους εκπαιδευτικούς.

3^ο : Δημιουργήθηκε  νέα δομή στο ΕΠΑ.Λ. (Α΄ τάξη-ενιαία, Β΄ τάξη-τομέας, Γ΄ τάξη-ειδικότητα, μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας) με την οποία εξασφαλίζεται στους μαθητές και μαθήτριες η παροχή τόσο στέρεων γενικών γνώσεων, όσο και τεχνολογικών και επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων, αποφεύγοντας την πρόωρη ειδίκευση. Με την ολοκλήρωση του δευτεροβάθμιου κύκλου σπουδών του ΕΠΑΛ παρέχεται στους αποφοίτους απολυτήριο λυκείου και επαγγελματικό πτυχίο επιπέδου 4 σε συγκεκριμένη ειδικότητα, που τους οδηγεί στην αγορά εργασίας.

4ο : Προκειμένου να διασφαλιστεί η  βελτίωση της ποιότητας των σπουδών του ΕΠΑΛ, προωθείται η συγγραφή νέων Προγραμμάτων Σπουδών  και εκπαιδευτικού υλικού (εργαστηριακοί οδηγοί, βιβλία) ώστε να ανταποκρίνονται στις τεχνολογικές εξελίξεις. Η όλη διαδικασία θα γίνει από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) με τη συμμετοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας.

5^ο: Ενισχύονται και αναβαθμίζονται οι εργαστηριακές υποδομές των σχολείων με τη διάθεση πάνω από 26 εκ. € από το ΕΣΠΑ, μέσα από διεθνείς διαγωνισμούς που ήδη ξεκίνησαν και ολοκληρώνονται ανά περιφέρεια.

6^ο: Διευρύνθηκε η πρόσβαση των αποφοίτων ΕΠΑΛ στα ΑΕΙ και θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η πρόσβαση στα Πανεπιστήμια. Επίσης καθιερώθηκε η προνομιακή πρόσβασή τους στα νέα 2ετή τμήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης των ΑΕΙ.

7^ο :   Θεσμοθετήθηκε και υλοποιείται για 3^η χρονιά το «Μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας» για αποφοίτους ΕΠΑΛ. Ο νέος αυτός θεσμός οδηγεί σε αναβάθμιση των προσόντων τους και στην απόκτηση επαγγελματικού πτυχίου επιπέδου 5. Βοηθά στην ομαλή και ασφαλή είσοδο των αποφοίτων ΕΠΑΛ στην αγορά εργασίας με στόχο τη σύζευξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την απασχόληση. Τα βασικά χαρακτηριστικά της πολιτικής μας για τη μαθητεία είναι ότι απευθύνεται σε ενήλικες απόφοιτους ΕΠΑΛ που έχουν ήδη αποκτήσει ένα επίπεδο γνώσεων και έχουν την ωριμότητα για να ενταχθούν στον εργασιακό χώρο, υπογράφεται σύμβαση μαθητείας, υπάρχει εποπτεία από το σχολείο και εκπαιδευτής στο χώρο απασχόλησης και Πρόγραμμα Σπουδών. Οι μαθητευόμενοι λαμβάνουν αμοιβή (πρόσφατα μάλιστα αυξήθηκε έως 27%, λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού και της κατάργησης του υποκατώτατου), αποκτούν προϋπηρεσία, οδηγούνται με καλύτερους όρους ή και απευθείας στην απόκτηση άδειας άσκησης επαγγέλματος, όπου απαιτείται, και έχουν πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

8^Ο  : Εφαρμογή του εμβληματικού προγράμματος «Μια νέα Αρχή στα ΕΠΑ.Λ.», με το οποίο επιδιώκεται η στήριξη των μαθητών κατά τη μετάβασή τους στην επαγγελματική εκπαίδευση, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιούνται:

- εναλλακτική ενισχυτική διδασκαλία στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά, με την ταυτόχρονη παρουσία δύο εκπαιδευτικών στην τάξη,  

- πρόσληψη ψυχολόγων για την  ψυχοκοινωνική στήριξη μαθητών/-τριών και την οργάνωση δικτύωσης των σχολείων με τοπικές υποστηρικτικές δομές ψυχοκοινωνικής υγείας,

- υλοποίηση «σχεδίων δράσης» με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας και της δημιουργικότητας πάνω σε θεματικούς άξονες όπως πχ. πολιτισμός, επιστήμες, τεχνολογία,

- εξοπλισμός των ΕΠΑΛ με υποδομές τηλεδιασκέψεων - τηλεκπαίδευσης.

- ανάπτυξη του θεσμού του Συμβούλου Καθηγητή με  στόχο τη δημιουργία γέφυρας επικοινωνίας μεταξύ διδασκόντων και μαθητών/μαθητριών και τη βελτίωση του κλίματος στη σχολική κοινότητα.

9^ο : Για όλες τις παραπάνω δράσεις (μαθητεία, νέα προγράμματα σπουδών, πρόγραμμα «Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ») σχεδιάζονται από το ΙΕΠ προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

10^Ο: Καμπάνια για τα ΕΠΑΛ, που περιλαμβάνει τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ, δημοσιεύσεις σε ΜΜΕ-Διαδίκτυο, αξιοποίηση των κοινωνικών δικτύων, οργανωμένες εκθέσεις σχολείων, κεντρικές και περιφερειακές εκδηλώσεις και ημερίδες, συνέργειες με κοινωνικούς φορείς κ.λπ.

Το πρόγραμμα της ΝΔ και η επαγγελματική εκπαίδευση

Σε αυτό το τοπίο η ΝΔ και ο κ. Μητσοτάκης έρχονται, με την εξαγγελία του προγράμματος του κόμματος για την παιδεία, να μιλήσουν για την «αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης» όταν θα αναλάβουν την εξουσία. Το ερώτημα βέβαια είναι μεγάλο και κρίσιμο: γιατί δεν υλοποίησαν αυτή την αναβάθμιση τόσα χρόνια που κυβέρνησαν τον τόπο; Αντίθετα παρέδωσαν το 2015 στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα στην γενικότερη υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου, μια επαγγελματική εκπαίδευση συνολικά απαξιωμένη και συρρικνωμένη.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τι συνέβη τις προηγούμενες δεκαετίες στην πολύπαθη επαγγελματική εκπαίδευση, η οποία «μεταρρυθμίστηκε»  τουλάχιστον τρεις φορές και υπέστη πολλαπλά, σοβαρότατα πλήγματα με ευθύνη των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτέλεσε το 1997-98 η αιφνίδια κατάργηση των ΕΠΛ και των ΤΕΛ και η αντικατάστασή τους από τα υποβαθμισμένα ΤΕΕ, που λειτουργούσαν για αρκετά χρόνια χωρίς τα απαραίτητα βιβλία και υποδομές. Αποκορύφωμα αυτής της αντιεκπαιδευτικής πολιτικής αποτέλεσε η απόφαση του 2013, που οδήγησε στη διαθεσιμότητα χιλιάδες εκπαιδευτικούς των ΕΠΑΛ, αποδυνάμωσε το διδακτικό δυναμικό τους και στέρησε από χιλιάδες μαθητές/-τριες τη δυνατότητα να σπουδάσουν στην ειδικότητα που επιθυμούσαν. Ταυτόχρονα, προωθήθηκε η δημιουργία μετά το Γυμνάσιο μιας νέας δομής, των Σχολών Επαγγελματικής Κατάρτισης, που θα οδηγούσαν ένα μεγάλο τμήμα του μαθητικού δυναμικού εκτός Λυκείου (Γενικού και Επαγγελματικού), στην πρόωρη, στενή κατάρτιση και την ανήλικη μαθητεία. Εργαλείο για όλα αυτά θα ήταν ένα νέο εξεταστικό σύστημα, βασισμένο στην επιλογή των θεμάτων των ενδοσχολικών εξετάσεων από τράπεζα θεμάτων. Δεν πρέπει  λοιπόν, να λησμονούμε τι άφησαν πίσω τους το 2015 η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ στο τομέα της εκπαιδευτικής πολιτικής για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, ακριβώς γιατί δεν πρέπει να ξαναζήσουμε τον ίδιο εφιάλτη.

Την αναβάθμιση, βέβαια, της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης η ΝΔ την αντιλαμβάνεται στο πλαίσιο του αγοραίου νεοφιλελεύθερου σεναρίου της, που προβλέπει μεταξύ άλλων:

• επαναφορά της κατάρτισης σε μεταγυμνασιακό επίπεδο. Ίδρυση παντού (από υπουργεία, επιμελητήρια, οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων) σχολών μαθητείας μετά το γυμνάσιο, δηλ. μαθητεία ανηλίκων, πρόωρη στενή κατάρτιση και ιδιωτικοποίηση.

• Όλα  τα ΕΠΑΛ θα αποκτήσουν συμβούλιο σύνδεσης με αγορά εργασίας με τη συμμετοχή εκπροσώπων εργοδοτών και εργαζομένων, οι προτάσεις του οποίου για τομείς και ειδικότητες θα είναι δεσμευτικές!! Είναι η πλήρης υποταγή των ΕΠΑΛ στην τοπική αγορά εργασίας, γεγονός που θα επιφέρει αφενός την επαναφορά "διαθεσιμοτήτων" όταν η αγορά θα κρίνει πως δεν της χρειάζονται κάποιες ειδικότητες και αφετέρου απόλυτη εξάρτηση των σπουδών από τις ανάγκες της αγοράς,

• Η πιστοποίηση της μη τυπικής εκπαίδευσης δεν θα γίνεται από τον ΕΟΠΠΕΠ, αλλά από ιδιωτικούς φορείς, που απλά θα πιστοποιεί ο ΕΟΠΠΕΠ.

Με όλα αυτά τα δεδομένα, είναι απολύτως σαφές πόσο αναγκαίο είναι η εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά οι πολίτες συνολικά, να στηρίξουν με κάθε μέσο τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν και εξελίσσονται στο χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά όλων των αλλαγών που προωθήθηκαν στην δημ