ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ

ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

(το 3^ο από σειρά άρθρων για την Eπαγγελματική Eκπαίδευση και Kατάρτιση)

του Θέμη Κοτσιφάκη,

εκπαιδευτικού στο 2^ο ΕΠΑΛ Χαλανδρίου

Στα δύο πρώτα από τη σειρά των άρθρων μου για τα Επαγγελματικά Λύκεια αναφερόμουν στη νέα δομή τους, στην καθιέρωση των 9 τομέων και στην αύξηση του μαθητικού δυναμικού μεταξύ των σχολικών ετών 2016-17 και 2019-20.

Στο άρθρο αυτό θα μας απασχολήσουν οι 35 ειδικότητες της Γ΄ τάξης, που καθιερώθηκαν το 2016, και το μαθητικό δυναμικό τους ανάμεσα στα σχολικά έτη 2017-18 και 2019-20. Η σύγκριση αυτή γίνεται για να φανεί η εξέλιξη του μαθητικού δυναμικού από το κομβικό,  κατά τη γνώμη μου, έτος 2017-18, κατά το οποίο για πρώτη φορά αναπτύσσονται και οι 35 ειδικότητες στη Γ΄ τάξη και, επομένως, εφαρμόζεται πλήρως η νέα δομή των Επαγγελματικών Λυκείων, μέχρι τη φετινή χρονιά 2019-20.

Αξίζει να επισημάνουμε εδώ ότι το ΕΠΑΛ του ν.3475/06 παρείχε 18 ειδικότητες, το ΕΠΑΛ του ν.4186/13 παρείχε 22 και το ΕΠΑΛ του ν.4386/16 παρείχε 35 ειδικότητες, που είναι και οι περισσότερες που παρείχε ποτέ το Επαγγελματικό Λύκειο, σημειώνοντας μια αύξηση κατά 37% σε σχέση με το 2013 και 94% σε σχέση με το 2006.

Παρατηρώντας τα στοιχεία του μαθητικού δυναμικού που σπουδάζει στις 35 ειδικότητες, σε ημερήσια και εσπερινά ΕΠΑΛ, διαπιστώνουμε ότι οι πολυπληθέστερες είναι του Τεχνικού Οχημάτων, με 11,57% του συνολικού μαθητικού δυναμικού, του Βοηθού Νοσηλευτή, με 8,59%, του Υπαλλήλου Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών, με 8,01%, του Τεχνικού Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, με 7,91%, Εγκαταστάσεων και Δικτύων και Τεχνικού Εφαρμογών Πληροφορικής, με ποσοστό 7,49%. (ΠΙΝΑΚΑΣ 1).

  

 Στον ΠΙΝΑΚΑ 2 παρουσιάζεται η μεταβολή του μαθητικού δυναμικού σε καθεμία από τις ειδικότητες των ΕΠΑΛ ανάμεσα στα σχολικά έτη 2017-18 και 2019-20. Εδώ παρατηρούμε μια διαφορετική κατανομή, που δείχνει ίσως και τη δυναμική κάποιων ειδικοτήτων, ανεξάρτητα από τη θέση που καταλαμβάνουν στον Πίνακα 1.

Σπεύδω βέβαια να σημειώσω ότι το εύρος των μεταβολών στο μαθητικό δυναμικό κάθε ειδικότητας συσχετίζεται με παράγοντες όπως είναι:

-          η δυναμική που αναπτύσσουν τα αντίστοιχα επαγγέλματα στην αγορά εργασίας αλλά και η επίπτωση της οικονομικής κρίσης σε αυτά κατά τα τελευταία χρόνια,

-          οι υπάρχουσες υποδομές των ΕΠΑ.Λ. και των Εργαστηριακών Κέντρων,

-          το μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό ειδικοτήτων και οι αναθέσεις μαθημάτων τής κάθε ειδικότητας,

-          οι επιλογές των μαθητών και μαθητριών που φοιτούν σε αυτά και

-          οι πιθανές αποφάσεις της πολιτείας, προκειμένου να στηριχθούν κάποιες νέες ειδικότητες,

-          οι κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με το ποια επαγγέλματα "ταιριάζουν" σε κάθε φύλο.

Ειδικότητες που φαίνεται να έχουν καλή προοπτική στην αγορά εργασίας και των οποίων η λειτουργία στηρίχθηκε κατάλληλα στα ΕΠΑΛ, όπως είναι ο Υπάλληλος Αποθήκης & Συστημάτων Εφοδιασμού και ο Βοηθός Φαρμακείου, γνώρισαν πολύ μεγάλη αύξηση μαθητικού δυναμικού. Από την άλλη μεριά, ειδικότητες πολυπληθείς ήδη από τα προηγούμενα χρόνια είχαν επίσης αύξηση του μαθητικού τους δυναμικού. Τέλος, σε λίγες ειδικότητες παρατηρείται μια μικρή πτώση. Μένει να μελετήήσουμε αυτές τις τάσεις και τα επόμενα χρόνια για να εξαγάγουμε οριστικά συμπεράσματα.

Στον 3^ο πίνακα παρατηρούμε πώς κατανέμεται το μαθητικό δυναμικό στις ειδικότητες των ΕΠΑΛ ανάλογα με το φύλο. Τα κοινωνικά στερεότυπα των επαγγελμάτων έχουν και εδώ τον αντίκτυπό τους. Σε ειδικότητες που ανήκουν στους τομείς Μηχανολογικό, Ηλεκτρολογικό-Ηλεκτρονικό, Ναυτιλιακό και Πληροφορικής υπερτερούν τα αγόρια με ποσοστά από 80% ως 98,5%. Αντίθετα, σε ειδικότητες που ανήκουν στους τομείς Υγείας - Πρόνοιας - Ευεξίας και Εφαρμοσμένων Τεχνών υπερτερούν τα κορίτσια με ποσοστά από 71% ως 100%.

Τέλος, σε μια σειρά ειδικοτήτων που ανήκουν στους τομείς Οικονομίας – Διοίκησης, Γεωπονίας - Τροφίμων και Φυσικού Περιβάλλοντος,  και σε κάποιες από τις ειδικότητες των τομέων Υγείας - Πρόνοιας - Ευεξίας και Εφαρμοσμένων Τεχνών υπάρχει ισορροπία φύλου που κυμαίνεται από 40-60% αγοριών – κοριτσιών.

  

Την ώρα που γράφω αυτό το κείμενο δεν μπορεί παρά να με διακατέχει μελαγχολία και έντονος προβληματισμός για το μέλλον των Επαγγελματικών Λυκείων. Παρά τις διακηρύξεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΙΘ για στήριξή τους, παρατηρούμε ήδη την ανυπαρξία μιας ανάλογης πολιτικής. Ενδεικτικά θα υπενθυμίσω ότι τον Φεβρουάριο του 2019, αλλά και του 2018, πραγματοποιήθηκαν εντυπωσιακές εκθέσεις για το έργο των ΕΠΑΛ στο Μετρό της Αθήνας και σε πολλές πόλεις της χώρας (Γιάννινα, Θεσσαλονίκη κ.ά.), προβλήθηκαν τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ και πολλά άλλα που δεν φαίνεται να συγκινούν την ηγεσία του ΥΠΑΙΘ. Σε αυτό να προσθέσουμε την τραγική και αδικαιολόγητη καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην ανάπτυξη του προγράμματος «Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ» αλλά και στην υλοποίηση της μαθητείας τη φετινή χρονιά. Η ανησυχία μας  αυξάνεται ακόμα περισσότερο μετά από πρόσφατες εξαγγελίες του ΥΠΑΙΘ, όπως η ίδρυση προτύπων ΕΠΑΛ με ισχυρό ρόλο των επιχειρήσεων στη λειτουργία τους και στον καθορισμό τομέων και ειδικοτήτων, η επαναδημιουργία σχολών πρόωρης κατάρτισης και ανήλικης μαθητείας μετά το Γυμνάσιο και μάλιστα σε όλα τα υπουργεία αλλά και ιδιωτικούς φορείς και η ιδιωτικοποίηση της πιστοποίησης. Σε αυτά όμως θα έχουμε την ευκαιρία να επανέλθουμε σε επόμενο άρθρο μας.

Αθήνα, 25/2/20