«Πρότυπα» ΕΠΑΛ χωρίς καινοτομίες και
πειραματισμό!
του Θέμη Κοτσιφάκη,
πρώην προέδρου της ΟΛΜΕ
Πραγματικά μόνο
έκπληξη και απορία νιώσαμε διαβάζοντας το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα της Α΄ τάξης
στα Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια, που λειτουργούν με απόφαση του Υπουργείου
Παιδείας από την σχολική χρονιά 2021-2022.
Συγκεκριμένα, με την
Υπουργική Απόφαση της κας Ζ. Μακρή, που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ (τ.Β΄3470/29-7-21),
καταργείται ολόκληρη η ενότητα των μαθημάτων προσανατολισμού καθώς και η
δυνατότητα επιλογών των μαθητών και μαθητριών ανάμεσα σε μαθήματα τομέων
ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους.
Στην πραγματικότητα
καταργούνται όλα τα μαθήματα που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα της Α΄ ΕΠΑΛ με τη
μεταρρύθμιση των ΕΠΑΛ του ν. 4386/16, από το σχολ. έτος 2016-17, που
αποτελούσαν σημαντικές καινοτομίες. Τέτοια μαθήματα ήταν : Η Ζώνη Δημιουργικών
Δραστηριοτήτων (3 ώρες), η Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία (ΕΕΤ), ο Σχολικός
Επαγγελματικός Προσανατολισμός (2 ώρες) και ο Σχολικός Επαγγελματικός
Προσανατολισμός- Ασφάλεια & Υγεία στο Χώρο Εργασίας (2 ώρες).
Δηλαδή, ό,τι πιο
καινοτόμο, σύγχρονο, πειραματικό και ενεργοποιό στοιχείο για τους μαθητές και
τις μαθήτριες των ΕΠΑΛ, με στόχο την ομαλή ένταξή τους στο επαγγελματικό λύκειο
και τη θετική εκπαιδευτική τους εξέλιξη, καταργείται στο όνομα του προτύπου και
της αριστείας!!
Ας όμως λίγο πιο αναλυτικά τι είναι ακριβώς τα μαθήματα που
καταργούνται:
Σε ό,τι αφορά το
μάθημα της «Ερευνητικής Εργασίας στην Τεχνολογία», όπως αναφέρεται σε
παλαιότερα έγγραφα του ΥΠΑΙΘ, μετά από εισηγήσεις του ΙΕΠ, σκοπός του είναι «να
φέρει τους μαθητές/μαθήτριες σε επαφή τόσο με την ερευνητική μεθοδολογία όσο
και με τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σε διάφορα επαγγέλματα και
αντιστοιχούν στους υφιστάμενους τομείς και ειδικότητες του ΕΠΑ.Λ., καθώς και
αυτές που χρησιμοποιούνται σε τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες. Δεδομένου ότι
η Α΄ τάξη αποτελεί την τάξη υποδοχής των μαθητών στο Επαγγελματικό Λύκειο,
είναι σημαντικό το Ωρολόγιο Πρόγραμμα και ο τρόπος διεξαγωγής της διδασκαλίας
να παρέχουν στους μαθητές/μαθήτριες τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τις κλίσεις
και τις δεξιότητές τους με πολλαπλούς τρόπους, καθώς και να τους ενθαρρύνουν
και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους μέσα από καινοτόμες δραστηριότητες
ομαδικής εργασίας. Παράλληλα με τη διεύρυνση των προσλαμβανόμενων ερεθισμάτων,
επιχειρείται να αναπτυχθεί το ενδιαφέρον των μαθητών/ μαθητριών για πιθανές
επαγγελματικές διεξόδους τους για το περιεχόμενο των αντίστοιχων σπουδών».
Εξάλλου, για το
μάθημα «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός-Ασφάλεια και Υγεία στο χώρο
εργασίας», όπως αναφέρεται σε παλαιότερα έγγραφα του ΥΠΑΙΘ μετά από
εισηγήσεις του ΙΕΠ, «προσφέρεται για ουσιαστικό διάλογο, για διερευνητική
και ανακαλυπτική μάθηση. Τα θέματα θα πρέπει να προσεγγίζονται με συμμετοχικές
και βιωματικές μεθοδολογίες που προωθούν την ανακαλυπτική μάθηση και
καλλιεργούν ικανότητες, δεξιότητες και στάσεις».
Η Ζώνη
Δημιουργικών Δραστηριοτήτων (Ζ.Δ.Δ.), όπως αναφέρεται επίσης σε παλαιότερα
έγγραφα του ΥΠΑΙΘ μετά από εισηγήσεις του ΙΕΠ, «δίνει τη δυνατότητα στη
σχολική μονάδα να διαμορφώσει από κοινού ένα σύνολο εκπαιδευτικών
δραστηριοτήτων σύμφωνα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα, τόσο των
μαθητών/μαθητριών όσο και της τοπικής κοινωνίας. Η καινοτομία αυτή βασίζεται
στην αναμόρφωση του σχολικού χρόνου και στην καλλιέργεια συνεργατικής
προσέγγισης της μάθησης. Σκοπεύει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της συλλογικής
προσπάθειας και της βιωματικής δράσης του/της μαθητή/μαθήτριας μέσα από
δραστηριότητες ειδικά σχεδιασμένες για συγκεκριμένη σχολική μονάδα. Σκοπεύει,
επίσης, στη δημιουργία ενός ευχάριστου και δημιουργικού περιβάλλοντος, όπου η
μάθηση και η διδασκαλία δεν αντιμετωπίζονται ως παθητική αποδοχή αποσπασματικών
γνώσεων. Η αξιοποίηση των κλίσεων των μαθητών/μαθητριών και της δημιουργικής
τους έκφρασης, η πνευματική καλλιέργεια, η ολοκλήρωση της προσωπικότητας
του/της μαθητή/μαθήτριας, καθώς και η συνεργασία μεταξύ των μελών της σχολικής
κοινότητας αποτελούν πρωταρχικούς σκοπούς της «Ζώνης Δημιουργικών
Δραστηριοτήτων». Η αξιοποίηση της Ζ.Δ.Δ. παρέχει τη δυνατότητα της καλλιέργειας
των ιδιαίτερων κλίσεων και δεξιοτήτων των μαθητών/μαθητριών, της
ευαισθητοποίησής τους σε θέματα ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος αλλά και
ανάπτυξης συλλογικού πνεύματος. Στο πλαίσιο της Ζώνης Δημιουργικών
Δραστηριοτήτων οι μαθητές/μαθήτριες αναπτύσσουν πολύπλευρη δραστηριότητα και
μπορούν να πραγματοποιούν ποικίλες εκδηλώσεις με σκοπό τη σύνδεση του σχολείου
με την τοπική κοινωνία».
Στο πρόγραμμα της Α΄
ΕΠΑΛ, επίσης, υπάρχουν μαθήματα που αντιστοιχούν στους 8 τομείς των ΕΠΑΛ (ο 9ος
τομέας, της Πληροφορικής, περιλάμβανε μάθημα στην ενότητα μαθημάτων γενικής
παιδείας). Οι μαθητές επιλέγουν 3 από αυτά (συνολικά 6 διδακτικές ώρες) που
ήταν πιο κοντά στα ενδιαφέροντά τους
αλλά και το σχολείο μπορεί να τα υποστηρίξει με εκπαιδευτικό προσωπικό
και αντίστοιχες υποδομές.
Και από τι
αντικαθίστανται όλα αυτά στα «πρότυπα ΕΠΑΛ»; Από ένα κατάλογο 6 διαφορετικών μαθημάτων (σύνολο 13 ώρες) που
αντιστοιχούν σε όλους τους τομείς των ΕΠΑΛ, έτσι ώστε όλοι οι μαθητές και οι
μαθήτριες να διδάσκονται υποχρεωτικά και αντικείμενα που δεν είναι στα ειδικότερα
ενδιαφέροντά τους. Δηλαδή καταργείται κάθε καινοτομία και πειραματισμός,
αλλά και η δυνατότητα επιλογών μαθημάτων για τους μαθητές στα πρότυπα ΕΠΑΛ !!
Ας σημειώσουμε ότι παράλληλα
υπονομεύεται το καινοτόμο πρόγραμμα «Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ-ΜΝΑΕ», που έφερε
ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό «αέρα» στα ΕΠΑΛ και είχε επαινεθεί από
εκπαιδευτικούς και μαθητές αλλά και από όλους τους παράγοντες της εκπαίδευσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Cedefop μάλιστα είχαν επιβραβεύσει αυτό το
πρόγραμμα ως εξαιρετική πρακτική. Αυτό το πρόγραμμα απέδειξε ότι υπάρχει και
μια διαφορετική αντίληψη για την «αριστεία» εκτός από το κυνήγι των
βαθμών και του ανταγωνισμού. Υπονομεύεται στην πράξη η εφαρμογή του ΜΝΑΕ στα
πρότυπα ΕΠΑΛ, αφού ο εκπαιδευτικός χρόνος υλοποίησής του (κυρίως όσον αφορά τα
σχέδια δράσης) ήταν οι διδακτικές ώρες
της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων
και της Ερευνητικής Εργασίας στην Τεχνολογία, οι οποίες καταργούνται!!
Έτσι έχουμε το εξής
παράδοξο: Σε όλη την εκπαίδευση, σέ όλες στις σχολικές μονάδες όλων των
βαθμίδων να εντάσσονται τα εργαστήρια δεξιοτήτων και στα πρότυπα ΕΠΑΛ οι
αντίστοιχες εκπαιδευτικές διαδικασίες να καταργούνται και μάλιστα χωρίς καμία
αξιολογική αποτίμηση από το ΙΕΠ ή το ΥΠΑΙΘ!!
Τελικά, πολύ
πρωτότυπα πρότυπα είναι τα ΠΕΠΑΛ κα Κεραμέως…
Αθήνα, 21/8/21
