ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ 1967-’74
Κ.-Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1967 - ΙΟΥΛΙΟΣ 1974:
«Η πάλη του ανθρώπου
εναντίον της εξουσίας είναι η πάλη της μνήμης εναντίον της λήθης… Αρχίζεις να
διαλύεις έναν λαό αφαιρώντας τη μνήμη του. Καταστρέφεις τα βιβλία του, την
κουλτούρα και την ιστορία του. Έπειτα άλλοι γράφουν βιβλία γ’ αυτόν, του
προσφέρουν μια άλλη κουλτούρα και επινοούν μια άλλη ιστορία. Στη συνέχεια ο
λαός αρχίζει σιγά-σιγά να ξεχνά ποιος είναι και τι ήταν.» (Μίλαν Κούντερα, Το
βιβλίο του γέλιου και της λήθης, 1979)
Πρέπει ή δεν πρέπει να
θυμόμαστε; Συντελεί η ιστορική μνήμη στην επούλωση των τραυμάτων ή μήπως τα
κακοφορμίζει; Είχε δίκιο ο Νίτσε που θεωρούσε τη λήθη «υπέρτατη μορφή ευτυχίας» - την ίδια στιγμή που έγραφε ότι η
ιστορική συνείδηση ξεχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα; Πόση ιστορική αλήθεια
αντέχουμε;
Η
επίσημη εκδοχή της ιστορίας θεωρεί την επτάχρονη τυραννία ως «θλιβερή παρένθεση που έκλεισε οριστικά και αμετάκλητα». Δεν είναι όμως αυτή
η αλήθεια. Η δικτατορία δεν ήταν «κεραυνός
εν αιθρία» ή απλώς «η ανταρσία μιας
ομάδας επίορκων αξιωματικών». Αντίθετα, το καθεστώς των νικητών του
εμφυλίου πολέμου (Παλάτι-Στρατός) ζέσταινε στον κόρφο του το «αυγό του φιδιού»
και λειτούργησε, τελικά, ως εκκολαπτική μηχανή της Χούντας. Μάλιστα το Σύνταγμα
του 1952 προέβλεπε την επιβολή «καταστάσεως
πολιορκίας», δηλ. δικτατορίας με κοινοβουλευτικό μανδύα(!). Έτσι, «μετά τα Ιουλιανά του 1965, ο διάχυτος φόβος
των κυρίαρχων τάξεων τις έκανε αντικειμενικά πρόθυμες να αποδεχτούν την
αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος από ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης»,
έγραψε ο Αριστόβουλος Μάνεσης.